DIŞ GEBELİK

Hamilelik döllenmiş bir yumurta ile başlar. Normalde, döllenmiş yumurta rahmin zarına yapışır. Dış gebelik, döllenmiş bir yumurta rahmin ana boşluğunun dışında yerleşip ve büyüdüğünde meydana gelir.

Dış gebelik genellikle döllenmiş yumurtaları yumurtalıklardan rahme taşıyan fallop tüpünde meydana gelir. Bu tip dış gebeliğe tubal gebelik denir. Bazen, yumurtalık, karın boşluğunda veya vajinaya bağlanan uterusun alt kısmı (serviks) gibi vücudun diğer bölgelerinde de dış gebelik meydana gelir.

Dış gebelik normal şekilde ilerleyemez. Döllenmiş yumurta rahim dışında yaşamına devam edemez ve büyüyen doku tedavi edilmezse hayatı tehdit eden kanamalara neden olabilir.

Dış gebeliğin Belirtileri

İlk başta herhangi bir belirti fark etmeyebilirsiniz. Bununla birlikte, dış gebeliği olan bazı kadınlarda, adet gecikmesi, meme hassasiyeti ve mide bulantısı gibi olağan erken gebelik belirtileri veya semptomları vardır.

Hamilelik testi yaparsanız, sonuç pozitif olacaktır. Ancak dış gebelik normal şekilde devam edemez.

Döllenen yumurta uygun olmayan yerde büyüdükçe belirti ve bulgular daha belirgin hale gelir.

Dış gebeliğin erken uyarısı

Genellikle, dış gebeliğin ilk uyarı işaretleri hafif vajinal kanama ve kasık ağrısıdır.

Fallop tüpünden kan  karın boşluğuna sızarsa, omuz ağrısı veya karın ağrısı hissedilir. Spesifik semptomlarınız, kanın nerede toplandığına ve ağrıyı ileten hangi sinirlerin tahriş olduğuna bağlıdır.

Acil semptomlar

Döllenmiş yumurta fallop tüpünde büyümeye devam ederse kısa bir süre sonra tüpün yırtılmasına neden olabilir. Bunu takiben karın içinde ağır kanama olması muhtemeldir. Hayatı tehdit eden bu olayın belirtileri arasında aşırı baş dönmesi, bayılma ve şok yer alır.

Ne zaman doktora görünmeli

Aşağıdakiler dahil ektopik gebelik belirtileri veya semptomlarınız varsa acil tıbbi yardım alın:

• Vajinal kanamanın eşlik ettiği şiddetli karın veya pelvik ağrı
• Aşırı baş dönmesi veya bayılma
• Omuz ağrısı

Dış gebeliğin Sebepleri

Dış gebeliklerin en yaygın türü olan tubal gebelik, genellikle fallop tüpünün iltihaplanma nedeniyle hasar görmesi veya şekilsiz olması nedeniyle döllenmiş bir yumurta rahme giderken ilerleyemediğinde  meydana gelir. Hormonal dengesizlikler veya döllenmiş yumurtanın anormal gelişimi de dış gebeliğe yol açabilir.

Risk faktörleri

Dış gebelik geçirme olasılığınızı artıran bazı şeyler şunlardır:

• Daha önce dış gebelik geçirmiş olma Daha önce bu dış gebelik  yaşadıysanız, başka bir dış gebelik geçirme olasılığınız daha yüksektir.
• Enflamasyon veya enfeksiyon. Gonore veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar tüplerde ve diğer yakın organlarda iltihaplanmaya neden olabilir ve dış gebelik riskinizi artırabilir.
• Doğurganlık tedavileri. Bazı araştırmalar, tüp bebek (IVF) veya benzeri tedavileri olan kadınların dış gebelik geçirme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kısırlığın kendisi de riskinizi artırabilir.
• Tüp ameliyatı. Kapalı veya hasarlı bir fallop tüpünü düzeltmek için yapılan cerrahi girişimler sonrası dış gebelik riski artabilir.
• Doğum kontrolü seçimi. Rahim içi araç (RİA) kullanırken hamile kalma şansı nadirdir. Bununla birlikte, yerinde bir RİA ile hamile kalırsanız, dış gebelik olma olasılığı daha yüksektir. 
• Sigara içmek. Hamile kalmadan hemen önce sigara içmek dış gebelik riskini artırabilir. Ne kadar çok sigara içerseniz, risk o kadar büyük olur.

Komplikasyonlar

Dış gebelik, fallop tüpünüzün yırtılmasına neden olabilir. Tedavi edilmediğinde, yırtılan tüp hayatı tehdit eden kanamaya neden olabilir.

Dış gebelik önlenebilir mi?

Dış gebeliği önlemenin bir yolu yoktur, ancak riskinizi azaltmanın bazı yolları şunlardır:

• Cinsel partner sayısını sınırlamak ve seks sırasında prezervatif kullanmak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemeye yardımcı olur ve pelvik inflamatuar hastalık riskini azaltabilir. Tüplerin infeksiyonu azaldığında dış gebelik riski de azalır.
• Sigara içmeyin. Eğer  sigara içiyorsanız, hamile kalmaya çalışmadan önce bırakın.

Teşhis

Pelvik muayene, doktorunuzun fallop tüpü veya yumurtalıktaki ağrı, hassasiyet veya kitleyi belirlemesine yardımcı olabilir. Ancak doktorunuz sizi muayene ederek dış gebelik teşhisi koyamaz. Kan testleri ve ultrasona ihtiyacınız olacak.

Hamilelik testi

Doktorunuz hamile olduğunuzu doğrulamak için insan koryonik gonadotropin (HCG) kan testi isteyecektir. Bu hormonun seviyeleri hamilelik sırasında artar. Bu kan testi, ultrason testi ektopik hamileliği onaylayana veya ektopik hamileliği ekarte edene kadar (genellikle gebe kaldıktan yaklaşık beş ila altı hafta sonra) birkaç günde bir tekrarlanabilir.

Transvajinal ultrason

Transvajinal ultrason, doktorunuzun hamileliğinizin tam yerini görmesini sağlar. Rahim, yumurtalıklar ve fallop tüplerinin görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır ve resimleri yakındaki bir monitöre gönderir.

Bir ultrason probu karnınızın üzerinde hareket ettirildiği karından bakılan  ultrason incelemesi de bazen hamileliğinizi doğrulamak veya iç kanamayı değerlendirmek için kullanılabilir.

Diğer kan testleri

Anemi veya diğer kan kaybı belirtilerini kontrol etmek için tam bir kan sayımı yapılacaktır. Dış gebelik teşhisi konulursa, kan nakline ihtiyaç duymanız durumunda doktorunuz kan grubunuzu kontrol etmek için testler de isteyebilir.

Tedavi

Döllenmiş bir yumurta, rahim dışında normal şekilde gelişemez. Hayatı tehdit eden komplikasyonları önlemek için dış gebelik  dokusunun çıkarılması gerekir. Dış gebeliğin tedavisi belirtilerinize ve dış gebeliğin ne zaman keşfedildiğine bağlı olarak,  ilaç, laparoskopik cerrahi veya abdominal cerrahi kullanılarak yapılabilir.

İlaç tedavisi

Kanaması olmayan erken bir dış gebelik, çoğunlukla hücre büyümesini durduran ve mevcut hücreleri eriten metotreksat adı verilen bir ilaçla tedavi edilir. İlaç enjeksiyon yoluyla verilir. Bu tedaviyi almadan önce dış gebelik tanısının kesin olması çok önemlidir.

Enjeksiyondan sonra doktorunuz tedavinin ne kadar işe yaradığını ve daha fazla ilaca ihtiyacınız olup olmadığını belirlemek için kanda HCG testini birkaç gün arayla tekrarlayacaktır.

Laparoskopik prosedürler

Salpingostomi ve salpenjektomi, bazı ektopik gebelikleri tedavi etmek için kullanılan iki laparoskopik ameliyattır. Bu işlemlerde karında, göbek deliğinin yakınında veya içinde küçük bir kesi yapılır. Daha sonra doktorunuz tüp bölgesini görüntülemek için kamera lensi ve ışık (laparoskop) ile donatılmış ince bir kamera kullanır.

Salpingostomide dış gebelik çıkarılır ve tüp kendi kendine iyileşmeye bırakılır. Salpenjektomide hem dış gebelik hem de tüp çıkarılır.

Hangi prosedürü uygulayacağınız kanama ve hasar miktarına ve tüpün yırtılıp yırtılmadığına bağlıdır. Ayrıca, diğer fallop tüpünüzün normal olup olmadığı veya önceden hasar belirtileri gösterip göstermediği de hangi işlemin yapaılacağına dair yol gösterir.

Acil Cerrahi

Dış gebelik ağır kanamaya neden oluyorsa, acil ameliyata ihtiyacınız olabilir. Bu, laparoskopik olarak veya karın kesisi (laparotomi) yoluyla yapılabilir. Bazı durumlarda fallop tüpü kurtarılabilir. Bununla birlikte, tipik olarak, yırtılmış bir tüp çıkarılmalıdır.

Süreç

Dış gebelik geçiren birçok kadın, daha sonrasın da sağlıklı bir hamilelik geçirirler. Kadın vücudunda normalde iki adet fallop tüpü bulunur. Biri hasar görürse veya çıkarılırsa, yumurta diğer tüpteki spermle birleşebilir ve ardından rahme gidebilir.

Her iki fallop tüpü de yaralanmış veya çıkarılmışsa, tüp bebek (IVF) yine de bir seçenek olabilir. Bu prosedürle olgun yumurtalar bir laboratuvarda döllendilir ve daha sonra rahim boşluğuna bırakılır.

Dış gebelik geçirdiyseniz, tekrar dış gebelik geçirme riskiniz artar. Tekrar hamile kalmayı denemek istiyorsanız, doktorunuzu düzenli olarak görmeniz çok önemlidir. Dış gebelik geçiren tüm kadınlara erken kan testleri önerilir. Yeniden bir dış gebelik gelişiyorsa, kan testleri ve ultrason testleri doktorunuzu uyarabilir.

Hafif vajinal kanamanız veya hafif karın ağrınız varsa doktorunuzu arayın. Doktor bir ofis ziyareti veya acil tıbbi bakım önerebilir.

Bununla birlikte, dış gebeliğin bu uyarı işaretlerini veya semptomlarını geliştirirseniz acil tıbbi yardım gereklidir:

• Vajinal kanamanın eşlik ettiği şiddetli karın veya pelvik ağrı
• Aşırı baş dönmesi
• Bayılma

Yukarıdaki belirtilere sahipseniz 112 yi (veya yerel acil durum numaranızı) arayın veya hastaneye gidin.

Doktora Giderken

Ziyaretinizden önce doktorunuza sorularınızı not etmeniz faydalı olabilir. İşte doktorunuza sormak isteyebileceğiniz bazı sorular:

• Ne tür testlere ihtiyacım var?
• Tedavi seçenekleri nelerdir?
• Gelecekte sağlıklı bir hamilelik geçirme şansım nedir?
• Tekrar hamile kalmaya çalışmadan önce ne kadar beklemeliyim?
• Tekrar hamile kalırsam herhangi bir özel önlem almam gerekecek mi?

Hazırladığınız soruların yanı sıra, anlamadığınız bir şey olduğunda soru sormaktan çekinmeyin. Mümkünse sevdiğiniz bir kişiden veya arkadaşınızdan sizinle gelmesini isteyin. Bazen, özellikle acil bir durumda, sağlanan tüm bilgileri hatırlamak zor olabilir.

Doktorunuzdan ne beklenir

Acil tedaviye ihtiyacınız yoksa ve henüz dış gebelik teşhisi konmadıysa, doktorunuz sizinle tıbbi geçmiş ve semptomlar hakkında konuşacaktır. Menstrüel döngünüz, doğurganlığınız ve genel sağlığınız hakkında birçok soru sorulacak.

Adet

• Son adetiniz ne zamandı?
• Bunda olağandışı bir şey fark ettin mi?

Gebelik

• Hamile olabilir misin?
• Hamilelik testi yaptın mı? Eğer öyleyse, test pozitif miydi?
• Daha önce hamile kaldınız mı? Eğer öyleyse, her hamileliğin sonucu neydi?
• Hiç doğurganlık tedavisi gördünüz mü?
• Gelecekte hamile kalmayı planlıyor musunuz?

Belirtiler

• Acın var mı? Eğer öyleyse, nerede acıyor?
• Vajinal kanamanız var mı? Eğer öyleyse, normal periyodunuzdan daha fazla mı yoksa daha az mı?
• Başın dönüyor mu yoksa başın mı dönüyor?

Tıbbi Geçmişiniz

• Tüplerinizin bağlanması (veya ters çevrilmesi) dahil olmak üzere hiç üreme ameliyatı geçirdiniz mi?
• Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon geçirdiniz mi?
• Başka herhangi bir tıbbi durum için tedavi görüyor musunuz?
• Hangi ilaçları kullanıyorsun?

Etiketler : Dış gebelik , döllenmiş bir yumurta rahmin ana boşluğunun dışında yerleşip ve büyüdüğünde meydana gelir.